Zmiany w prawie energetycznym 2023

Rok 2023 przynosi liczne zmiany w polskim prawie energetycznym, które będą miały istotny wpływ zarówno na konsumentów indywidualnych, jak i przedsiębiorców. Zmiany te są odpowiedzią na dynamiczną sytuację na rynku energii, konieczność dostosowania polskich przepisów do regulacji unijnych oraz potrzebę przyspieszenia transformacji energetycznej Polski. W tym artykule przeanalizujemy najważniejsze zmiany prawne, które wchodzą w życie w 2023 roku i ich potencjalne konsekwencje.

Główne kierunki zmian w prawie energetycznym

Zmiany w polskim prawie energetycznym w 2023 roku koncentrują się wokół kilku kluczowych obszarów:

• Wsparcie dla odbiorców energii w obliczu rosnących cen
• Ułatwienia dla rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE)
• Zmiany w systemie wsparcia dla prosumentów
• Implementacja regulacji unijnych z zakresu rynku energii
• Rozwiązania wspierające magazynowanie energii
• Modyfikacje w zakresie procedur przyłączeniowych i koncesyjnych

Tarcza Solidarnościowa i ochrona odbiorców przed wzrostem cen

Jednym z najważniejszych rozwiązań legislacyjnych wprowadzonych w odpowiedzi na kryzys energetyczny jest tzw. Tarcza Solidarnościowa.

Główne założenia Tarczy Solidarnościowej:

• Zamrożenie cen energii elektrycznej w 2023 roku dla gospodarstw domowych do poziomu 693 zł/MWh (za zużycie do 2 MWh rocznie, z wyższymi limitami dla gospodarstw z osobami z niepełnosprawnościami i rolników)
• Obowiązkowe stosowanie ceny maksymalnej wynoszącej 785 zł/MWh dla samorządów, podmiotów użyteczności publicznej i małych i średnich przedsiębiorstw
• Wprowadzenie mechanizmu ceny maksymalnej dla wytwórców energii elektrycznej
• Obowiązek realizacji odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny przez wytwórców energii elektrycznej

Zmiany w systemie wsparcia dla prosumentów

W 2022 roku wprowadzono nowy system rozliczeń dla prosumentów (net-billing), który zastąpił wcześniejszy system opustów. W 2023 roku następują kolejne modyfikacje tego systemu:

Kluczowe zmiany dla prosumentów:

• Wprowadzenie nowych zasad wyznaczania cen referencyjnych dla energii wprowadzanej do sieci przez prosumentów
• Zmiana sposobu rozliczania salda w systemie net-billing - przejście z miesięcznego na godzinowy system rozliczeniowy
• Wprowadzenie mechanizmu "dynamicznego rozliczania prosumentów" - ceny zakupu nadwyżek energii będą ustalane nie raz na miesiąc, ale godzinowo na podstawie notowań giełdowych
• Modyfikacja zasad przyłączania mikroinstalacji do sieci

Powyższe zmiany mają na celu lepsze odzwierciedlenie rzeczywistej wartości energii wprowadzanej do sieci przez prosumentów, jednak mogą też oznaczać mniejszą przewidywalność przychodów dla właścicieli mikroinstalacji.

Nowe regulacje dla morskich farm wiatrowych

W 2023 roku weszły w życie istotne zmiany dotyczące rozwoju morskiej energetyki wiatrowej (offshore), które mają przyspieszyć realizację projektów na Morzu Bałtyckim:

• Uproszczenie procedur administracyjnych dla projektów offshore
• Modyfikacja systemu wsparcia dla morskich farm wiatrowych
• Wprowadzenie mechanizmów ułatwiających przyłączenie morskich farm wiatrowych do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego
• Nowe regulacje dotyczące bezpieczeństwa morskich farm wiatrowych

Wsparcie dla magazynów energii

Stabilna praca systemu elektroenergetycznego z dużym udziałem odnawialnych źródeł energii wymaga rozwoju technologii magazynowania energii. W 2023 roku wprowadzono szereg zmian legislacyjnych wspierających ten obszar:

• Zwolnienie magazynów energii z opłat za przyłączenie do sieci
• Zniesienie podwójnego naliczania opłat sieciowych (za pobór i oddanie energii) dla magazynów energii
• Uproszczenie procedur administracyjnych dla magazynów energii o mocy do 10 MW
• Wprowadzenie definicji magazynu energii hybrydowej
• Programy dotacji dla inwestycji w magazyny energii realizowanych przez prosumentów i przedsiębiorców

Zmiany w ustawie o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych

Istotne zmiany dotyczą również energetyki wiatrowej na lądzie. Ważną nowelizacją jest tzw. liberalizacja ustawy odległościowej:

• Zmniejszenie minimalnej odległości elektrowni wiatrowych od zabudowań mieszkalnych z 10H (dziesięciokrotność wysokości elektrowni) do 700 metrów
• Wprowadzenie nowych wymogów konsultacji społecznych przy planowaniu inwestycji wiatrowych
• Nowe reguły lokalizacji elektrowni wiatrowych w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
• Dodatkowe wymagania techniczne dla elektrowni wiatrowych

Zmiany te mają na celu odblokowanie potencjału energetyki wiatrowej na lądzie, której rozwój został znacząco ograniczony przez wprowadzenie restrykcyjnej zasady 10H w 2016 roku.

Ramy regulacyjne dla wodoru

W 2023 roku wprowadzono również kompleksowe regulacje dotyczące rynku wodoru, który jest postrzegany jako istotny element przyszłego miksu energetycznego:

• Wprowadzenie definicji wodoru odnawialnego i niskomisyjnego
• Utworzenie systemu gwarancji pochodzenia dla wodoru odnawialnego
• Określenie zasad koncesjonowania działalności w zakresie wytwarzania, magazynowania i przesyłu wodoru
• Wprowadzenie mechanizmów wsparcia dla technologii wodorowych
• Regulacje dotyczące klastrów energii opartych na wodorze

Implementacja dyrektywy rynkowej UE

W 2023 roku do polskiego porządku prawnego zostały transponowane przepisy tzw. dyrektywy rynkowej UE (2019/944), co wiązało się z licznymi zmianami w ustawie Prawo energetyczne:

• Nowe prawa dla odbiorców energii, w tym prawo do zmiany sprzedawcy w ciągu 24 godzin (od 2026 roku)
• Nowe obowiązki informacyjne dla sprzedawców energii
• Regulacje dotyczące dynamicznych cen energii elektrycznej
• Ramy dla rozwoju elektromobilności i punktów ładowania pojazdów elektrycznych
• Zasady funkcjonowania agregatora na rynku energii
• Regulacje dotyczące obywatelskich społeczności energetycznych

Wpływ zmian na różne grupy odbiorców

Gospodarstwa domowe

Dla gospodarstw domowych najistotniejsze będą:

• Ochrona przed gwałtownym wzrostem cen energii dzięki Tarczy Solidarnościowej
• Nowe zasady rozliczeń dla prosumentów decydujących się na instalację fotowoltaiki
• Potencjalnie większa dostępność energii z odnawialnych źródeł dzięki liberalizacji przepisów dla farm wiatrowych
• Nowe prawa konsumenckie na rynku energii

Przedsiębiorcy

Zmiany istotne dla przedsiębiorców to:

• Częściowa ochrona przed wzrostem cen energii dla MŚP
• Nowe możliwości inwestycyjne w obszarze OZE dzięki liberalizacji przepisów
• Wsparcie dla magazynów energii
• Nowe ramy prawne dla technologii wodorowych
• Regulacje dotyczące agregatorów rynku i elastyczności

Samorządy

Dla jednostek samorządu terytorialnego kluczowe zmiany obejmują:

• Częściową ochronę przed wzrostem cen energii
• Nowe zasady planowania przestrzennego dla elektrowni wiatrowych
• Możliwości rozwoju społeczności energetycznych
• Ramy dla rozwoju elektromobilności na poziomie lokalnym

Podsumowanie

Zmiany w prawie energetycznym w 2023 roku są odpowiedzią na szereg wyzwań, przed którymi stoi polski sektor energetyczny. Z jednej strony mamy do czynienia z działaniami osłonowymi, mającymi chronić odbiorców przed gwałtownym wzrostem cen energii. Z drugiej strony obserwujemy szereg zmian strukturalnych, które mają przyspieszyć transformację energetyczną Polski i umożliwić realizację celów klimatycznych.

Choć niektóre z wprowadzonych rozwiązań mają charakter tymczasowy (jak zamrożenie cen energii), to wiele zmian ma fundamentalne znaczenie dla przyszłego kształtu polskiego rynku energii. Szczególnie istotne są regulacje wspierające rozwój odnawialnych źródeł energii, magazynów energii oraz technologii wodorowych.

Dla odbiorców indywidualnych i przedsiębiorstw kluczowe będzie dostosowanie się do nowych realiów rynkowych i wykorzystanie szans, jakie niosą ze sobą wprowadzane zmiany. W EnergiaPolska na bieżąco śledzimy zmiany prawne i jesteśmy gotowi doradzać naszym klientom, jak najlepiej funkcjonować w zmieniającym się otoczeniu regulacyjnym.