Fotowoltaika w Polsce - czy to się opłaca?

Instalacje fotowoltaiczne stają się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem w Polsce. Rosnące ceny energii elektrycznej oraz coraz niższe koszty instalacji sprawiają, że coraz więcej osób zastanawia się nad inwestycją we własną mikroelektrownię słoneczną. Czy fotowoltaika w polskich warunkach klimatycznych i ekonomicznych rzeczywiście jest opłacalna? Spróbujmy to przeanalizować.

Polskie warunki nasłonecznienia

Wbrew powszechnej opinii, Polska nie jest krajem o złych warunkach nasłonecznienia. Oczywiście, nie możemy się porównywać z krajami południowej Europy jak Hiszpania czy Włochy, jednak nasze warunki są całkiem zadowalające:

• Średnie roczne nasłonecznienie w Polsce wynosi około 1000-1100 kWh/m² (kilowatogodzin na metr kwadratowy)
• W południowej Polsce (województwa: małopolskie, podkarpackie) wartości te mogą dochodzić nawet do 1200 kWh/m²
• Dla porównania, w Niemczech - gdzie fotowoltaika jest szeroko rozpowszechniona - wartości te wynoszą średnio 1000-1200 kWh/m²

Jak widać, warunki nasłonecznienia w Polsce są wystarczające do efektywnego działania instalacji fotowoltaicznych. Najważniejsze jest jednak odpowiednie zaprojektowanie systemu i dostosowanie go do konkretnej lokalizacji.

Koszty instalacji fotowoltaicznej

Koszt instalacji fotowoltaicznej zależy głównie od jej mocy oraz jakości użytych komponentów. Dla typowego gospodarstwa domowego w Polsce najczęściej wybierane są instalacje o mocy 5-10 kWp (kilowatopik).

Przeciętny koszt instalacji fotowoltaicznej w 2023 roku kształtuje się następująco:

• Mała instalacja (4-5 kWp): 20 000 - 25 000 zł
• Średnia instalacja (6-8 kWp): 25 000 - 35 000 zł
• Duża instalacja (9-10 kWp): 35 000 - 45 000 zł

W skład tych kosztów wchodzą:

• Panele fotowoltaiczne (około 40-50% kosztów)
• Falownik (inwerter) - serce systemu (około 20-25% kosztów)
• Konstrukcja montażowa (około 10% kosztów)
• Okablowanie i zabezpieczenia (około 5-10% kosztów)
• Robocizna i projekt (około 10-20% kosztów)

Dofinansowania i programy wsparcia

Inwestycję w fotowoltaikę w Polsce można częściowo sfinansować z różnych form wsparcia:

Program "Mój Prąd"

Program skierowany do gospodarstw domowych, w ramach którego można uzyskać dofinansowanie do instalacji fotowoltaicznej. W najnowszej edycji programu (Mój Prąd 5.0) można uzyskać:

• Do 6000 zł na instalację fotowoltaiczną (bez magazynu energii)
• Do 7000 zł na instalację fotowoltaiczną z magazynem ciepła
• Do 16 000 zł na instalację fotowoltaiczną z magazynem energii elektrycznej

Ulga termomodernizacyjna

Pozwala na odliczenie od podstawy opodatkowania wydatków na termomodernizację budynków jednorodzinnych, w tym na instalację fotowoltaiczną. Maksymalna kwota odliczenia to 53 000 zł.

System rozliczeń prosumentów w Polsce

Od kwietnia 2022 roku w Polsce obowiązuje nowy system rozliczeń dla prosumentów (osób produkujących energię na własne potrzeby) - system net-billing, który zastąpił wcześniejszy system opustów.

System net-billing

W systemie net-billing:

• Prosument sprzedaje nadwyżki wyprodukowanej energii do sieci po cenie rynkowej
• Energia pobrana z sieci jest kupowana po standardowych cenach detalicznych
• Środki ze sprzedaży trafiają na specjalne konto prosumenckie i mogą być wykorzystane do opłacenia rachunków za energię w ciągu 12 miesięcy

Dla osób, które złożyły wnioski o przyłączenie do sieci przed 1 kwietnia 2022 roku, nadal obowiązuje stary system opustów przez 15 lat.

Opłacalność inwestycji - analiza finansowa

Przeprowadźmy przykładową analizę dla instalacji o mocy 6 kWp:

Założenia:

• Koszt instalacji: 30 000 zł
• Dofinansowanie z programu "Mój Prąd": 6 000 zł
• Ulga podatkowa (przy założeniu 17% podatku): około 4 000 zł
• Rzeczywisty koszt po odliczeniach: 20 000 zł
• Produkcja roczna energii: 6 000 kWh (przy założeniu wydajności 1000 kWh/kWp)
• Autoconsumption (zużycie własne): 30% (1 800 kWh)
• Nadwyżka sprzedana do sieci: 70% (4 200 kWh)
• Cena zakupu energii z sieci: 0,95 zł/kWh
• Cena sprzedaży energii do sieci: 0,75 zł/kWh

Roczne oszczędności:

• Oszczędność na zużyciu własnym: 1 800 kWh × 0,95 zł/kWh = 1 710 zł
• Przychód ze sprzedaży nadwyżek: 4 200 kWh × 0,75 zł/kWh = 3 150 zł
• Łączne roczne korzyści: 4 860 zł

Czas zwrotu inwestycji:

20 000 zł ÷ 4 860 zł = około 4,1 lat

Dodatkowe korzyści z posiadania fotowoltaiki

Oprócz korzyści finansowych, instalacja fotowoltaiczna niesie ze sobą szereg innych zalet:

• Niezależność energetyczna i bezpieczeństwo przy rosnących cenach energii
• Ekologiczny wymiar - redukcja emisji CO2 (instalacja 6 kWp pozwala zredukować emisję CO2 o około 4-5 ton rocznie)
• Zwiększenie wartości nieruchomości
• Możliwość integracji z innymi ekologicznymi technologiami, np. pompą ciepła czy magazynem energii

Na co zwrócić uwagę przy wyborze instalacji fotowoltaicznej?

Jeśli zdecydujemy się na inwestycję w fotowoltaikę, warto zwrócić uwagę na następujące kwestie:

• Jakość komponentów - szczególnie paneli i falownika, które powinny być objęte długoterminową gwarancją (min. 10-12 lat)
• Doświadczenie i referencje wykonawcy
• Właściwe zaprojektowanie systemu, uwzględniające zacienienie, orientację dachu i rzeczywiste zużycie energii
• Warunki serwisowe i monitoring instalacji
• Kompleksowa usługa, obejmująca załatwienie formalności związanych z przyłączeniem do sieci i uzyskaniem dofinansowania

Podsumowanie

Fotowoltaika w Polsce może być opłacalną inwestycją, szczególnie w kontekście rosnących cen energii elektrycznej. Czas zwrotu inwestycji, wynoszący obecnie około 4-7 lat (w zależności od wielu czynników), jest atrakcyjny w porównaniu z żywotnością instalacji. Dodatkowo, programy wsparcia i ulgi podatkowe znacząco zmniejszają koszt początkowy inwestycji.

Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę specyfikę danej nieruchomości, wzorce zużycia energii oraz lokalne warunki nasłonecznienia. Dobrze dobrana i profesjonalnie wykonana instalacja fotowoltaiczna może przynosić wymierne korzyści finansowe przez wiele lat, jednocześnie przyczyniając się do ochrony środowiska.